Sprawozdanie z wizyty studyjnej

 

Nazwa wizyty: Wizyta studyjna członków zespołu projektu

Data i miejsce wizyty: Chicago, 3-10.03.2012

Organizator w Polsce: Program wzmocnienia efektywności systemu nadzoru pedagogicznego i oceny jakości pracy szkoły etap III

Organizator  za granicą: prof. John Fischer

 

Uczestnicy wizyty

 

1. Agnieszka Borek– superwizorka i trenerka w programie szkoleń dla dyrektorów i nauczycieli, w projekcie zajmuje się przygotowywaniem programów i materiałów szkoleniowych, przydatnych w kształceniu z zakresu ewaluacji wewnętrznej.
2. Tomasz Kochan– trener w programie szkoleń dla dyrektorów i nauczycieli, w projekcie zajmuje się przygotowywaniem programów i materiałów szkoleniowych, przydatnych w kształceniu z zakresu ewaluacji wewnętrznej.
3. Tomasz Kasprzak- trener w programie szkoleń dla dyrektorów i nauczycieli, w projekcie zajmuje się przygotowywaniem programów i materiałów szkoleniowych, przydatnych w kształceniu z zakresu ewaluacji wewnętrznej.
4. Stanisław Bobula- trener zespołu projektu szkolący wizytatorów ds. ewaluacji, nauczycieli i dyrektorów, członek zespołu ds. wymagania rodzice są partnerami szkoły.
5. Bartłomiej Walczak- trener w programie szkoleń dla wizytatorów i dyrektorów, członek zespołu narzędziowego.
6. Ewa Drozd- trenerka w programie szkoleń dla dyrektorów i nauczycieli, w projekcie zajmuje się również szkoleniem i przygotowywaniem programów i materiałów szkoleniowych dla wizytatorów
   w zakresie ich roli zawodowej, analizuje raporty z ewaluacji  zewnętrznej w wymaganiu „Sprawowany jest nadzór pedagogiczny”.
7. Jarosław Durszewicz- trener zespołu projektu szkolący wizytatorów ds. ewaluacji, nauczycieli i dyrektorów, członek zespołu ds. wymagania sprawowany jest wewnętrzny nadzór pedagogiczny.
8. Grzegorz Mazurkiewicz- koordynator projektu.
9. John Fischer- ekspert zagraniczny, koordynator wizyty po stronie USA.
10. Laura Rabiej- asystentka koordynatora projektu ds. merytorycznych, odpowiada za zadania związane z organizacją pracy zespołu do spraw narzędzi badawczych, a także zespołów ds. wymagań, koordynatorka wizyty studyjnej po stronie polskiej,  członek zespołu projektu UJ.

 

 

 

Cele wizyty

 

Ogólne:

·       zapoznanie uczestników z zasadami funkcjonowania systemu edukacji i ewaluacji w USA,

·       poznanie rozwiązań związanych z systemem ewaluacji  zastosowanych w USA.

 

Szczegółowe cele uczestników i organizatorów:

·       poznanie, w jaki sposób przebiega proces ewaluacji,

·       pogłębianie wiedzy na temat nadzoru pedagogicznego,

·       poszukiwanie dobrych i skutecznych rozwiązań na poprawę pracy wizytatorów ds. ewaluacji,

·       skorzystanie z  przykładów „dobrych praktyk”  i przeniesienie ich na grunt polskiego nadzoru pedagogicznego,

·       zapoznanie z organizacją pracy szkół,

·       poznanie procedur prowadzenia badań jakości pracy szkół i innych placówek oświatowych,

·       poznanie sposobów  wspomagania  szkół w procesie edukacji,

·       poznanie, w jaki sposób szkoły współpracują z rodzicami.

 

Cele Projektu:

·       poznanie przez uczestników procedur ewaluacji zewnętrznej,

·       zapoznanie z narzędziami stosowanymi podczas ewaluacji zewnętrznej,

• współpraca z zagranicznymi ekspertami, korzystanie z ich wiedzy i doświadczenia w długoletnim procesie prowadzenia ewaluacji zarówno na wizycie jak i podtrzymywanie kontaktów w celu wykorzystanie ich wiedzy i doświadczenia podczas międzynarodowej konferencji organizowanej rokrocznie w Polsce, gdzie spotyka się ponad 300 uczestników i wymienia doświadczeniami w zakresie podnoszenia jakości polskiej oświaty

Refleksja

Rodzice, decydując się na wybór szkoły dla swojego dziecka, najczęściej zwracają uwagę na jej bliskość od miejsca zamieszkania, sugerują się opinią innych, sprawdzają wyniki egzaminów, czytając raport z ewaluacji zewnętrznej. Naprawdę nieliczni przy kryterium wyboru placówki kierują się tym, co dana szkoła ma do zaoferowania ponad to, co  związane jest z realizacją podstawy programowej. Zgoła niewielu zastanowi się, jaką koncepcję pedagogiczną realizuje szkoła, wspierając ich w wychowaniu dzieci i realizując swoje zadania dydaktyczne. Polaris jest szkołą o wyrazistej koncepcji, szkołą, gdzie widoczna jest atmosfera bezpieczeństwa, atmosfera sprzyjająca uczeniu się. Widać tam też współpracę nauczycieli nad organizacją procesów nauczania, partnerstwo z rodzicami.  W szkole tej widać  troskę o ucznia, zainteresowanie jego indywidualnością, tempem pracy, sposobem uczenia się i jednostkowego postrzegania rzeczywistości. Uczeń to nie jedynie element systemu, lecz jego ośrodek, a proces uczenia się dziecka stanowi jedną z podwalin funkcjonowania szkoły. Wspólną troską nauczycieli i rodziców jest rozwinięcie u uczniów umiejętności uczenia się, motywowaniu do tego tak, aby uczenie się stało się elementem codzienności i wynikało z potrzeby poznawania świata. Przywołując` Konfucjusza można powiedzieć, że w tej szkole stosuje się  myśl „Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem”. W szkole tej organizacja przestrzeni edukacyjnej pozwala na swobodną ekspresję i nabywanie wiadomości i umiejętności poprzez pracę w zespole, uczenie się od siebie nawzajem, gdzie nauczyciel wskazuje drogę do celu       i wzmacnia ucznia w procesie uczenia.

Analizując funkcjonowanie tej szkoły, odkrywamy paradoks, że szkoła z Chicago spełnia  wymagania polskiego państwa wobec szkół i placówek, a analiza ta, choć pobieżna wskazywać może na spełnienie większości z nich w stopniu wysokim.  Zatem przykład tej szkoły służyć może jako instruktaż, przykład realizacji dobrych praktyk w realizacji wymagań określonych dla przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów.

W szczególności zwrócić uwagę na wspomniane wyżej aspekty procesu uczenia się wyłaniające się z koncepcji pracy uzgodnionej wspólnie, na organizację przestrzeni edukacyjnej, która nawiązuje do przestrzeni funkcjonującej w naszych przedszkolach sic! , która w większości szkół przybiera postać ustawionej w rzędy ławek klasy z wydzielonym kącikiem do  zabawy oraz partnerskie włączanie rodziców w życie szkoły.

 

Ogólne wnioski i efekty dla Projektu

 

·       Wprowadzony został nowy model ewaluacji wewnętrznej - w wyniku analizy różnorodnych podejść do ewaluacji i sposobów zarządzania nią przez dyrektorów, które poznaliśmy w Chicago wypracowany został model trzypoziomowej ewaluacji wewnętrznej. Od października 2012 roku na tym modelu oparte są szkolenia dla dyrektorów i nauczycieli. Zobaczenie, jak ten model działa w przypadku szkół chicagowskich pomogło nam w połączeniu go z wcześniej stosowanym przez nas model ewaluacji w nurcie badania w działaniu (oparty o literaturę dotyczącą Action Research oraz inspiracje z wizyty studyjnej w Szkocji jesienią 2011 r.Zgodnie z tym modelem, ewaluacja wewnętrzna w szkole może odbywać się na trzech poziomach. Pierwszy to - ewaluacja zajęć dydaktycznych (ja i moja lekcja, ja i moi uczniowie, moje działania i efekty działań na zajęciach lekcyjnych). Drugi łączy się z pracą zespołów w szkole (działania i efekty działań w zespołach, których jestem członkiem, np. zespołu przedmiotowego, nauczycieli uczących w jednym oddziale, czy zespołów wychowawczych). Trzeci poziom to ewaluacja działań szkoły- poziom najogólniejszy, ale także najbardziej odległy dla nauczyciela.
 We współpracy z ORE, w ramach projektu, przygotowywany jest obecnie poradnik dla dyrektorów, który będzie obejmował zagadnienia teoretyczne i praktyczne, potrzebne szkołom i placówkom w realizacji wymagań państwa i wykorzystywaniu ewaluacji wewnętrznej do rozwoju. W pracach nad poradnikiem uczestniczą trenerzy i trenerki z zespołu Ery Ewaluacji (zarówno osoby, które były na wizycie studyjnej, jak i osoby, które zostały zapoznane z doświadczeniami z wizyty). W poradniku tym zostanie wykorzystany trzypoziomowy model ewaluacji wewnętrznej połączony z modelem ewaluacji w nurcie badania w działaniu. Model ten w poradniku będzie przedstawiony teoretycznie jak i praktycznie: w oparciu o doświadczenia z wizyty studyjnej opracowywane są przykłady trzypoziomowej ewaluacji w nurcie badania w działaniu (poniżej zamieszczamy pierwszy taki projekt, który zaprezentowany został na międzynarodowej konferencji w Krakowie w marcu 2013 r. i spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem ze strony nauczycieli i dyrektorów – sesja podczas której przykład ten był prezentowany wraz z odniesieniem do modelu teoretycznego była na życzenie uczestników konferencji prezentowana trzykrotnie).

 

·       Wprowadzono zmiany w szkoleniach dla dyrektorów i nauczycieli dotyczące pracy nad wymaganiami państwa. Największe zmiany dotyczyły dotyczyły:

o   Wymaganie „Szkoła/ placówka ma koncepcję” - jest to ważne zagadnienie, gdyż dotyczy jednego z kluczowych wymagań państwa wobec szkół i placówek edukacyjnych. Dyrektorzy i nauczyciele mają problem z wypełnianiem tego wymagania, gdyż nie rozumieją pojęcia „koncepcja” w odniesieniu do pracy własnej szkoły/ placówki. Na szkoleniach wykorzystujemy m.in. film ze szkoły Polaris, którą odwiedziliśmy i mogliśmy poznać i omówić jej koncepcje pracy. Film został przetłumaczony (napisy) i jest pokazywany i omawiany na szkoleniach.

o   Wymaganie „Procesy edukacyjne są  realizowane w sposób zorganizowany) – wymaganie to jest wieloaspektowe i dotyczy planowania, realizacji i monitorowania wszystkich działań, których odbiorcą/ uczestnikiem jest uczeń. Na szkoleniach wykorzystywane są przykłady ze szkół z Chicago dotyczące: organizacji przestrzeni w klasach, uczenia międzyprzedmiotowego, udzielania informacji zwrotnej, motywowania.

 

·       Wizyta studyjna w USA pozwoliła nam na nieco inne patrzenie na wymagania rodzice są parterami szkoły oraz szkoła ma koncepcję pracy. Dzięki doświadczeniom zebranym podczas wizyty mogliśmy nieco inaczej pokierować pracami grupy ds. wymagań pracującej nad brzmieniem i narzędziami do wymagania rodzice są partnerami. Wiedza pozyskana na wizycie studyjnej oraz film, który został przetłumaczony przez Stanisława Bobulę (Polaris - gdzie nauka nie zna granic http://www.youtube.com/watch?v=9rPdeqB5m0o) pomaga nam w promowaniu obu wymagań na szkoleniach dla wizytatorów, dyrektorów, nauczycieli i konferencjach upowszechniających. Dzięki inspiracji spowodowanej wizytą w szkole Polaris w Chicago byliśmy w stanie stworzyć scenariusze do dwóch konferencji upowszechniających wymagania państwa wobec szkół i palcówek, których realizacja zakończyła się powodzeniem.

·       Na podstawie doświadczeń reform w Chicago można stwierdzić, ze podstawowe czynniki zmiany  to ekonomia i prawo. Szkoły mają narzucane na poziomie stanów testy (a la’ egzaminy zewnętrzne) i one w jakiś sposób determinują kształt edukacji – szkoła może robić co zechce, ale musi przygotować uczniów do testów. Czyli tutaj jest ukryta władza. System testów tworzy rzeczywistość, bo posługują się nim politycy (globalni i lokalni). Pojawia się tu ciekawy gracz – „testing company” np. ACT Corporation, projektujące testy.

·       Konsekwencje budowania systemów porównań – w nowym Jorku opublikowano wyniki dla wszystkich 18 tys nauczycieli. ewaluacja pojedynczego nauczyciela zawiera ocenę przyrostu wiedzy pojedynczego ucznia w oparciu o testy, ocenianie wewnętrzne, ocena dyrektora  - rośnie rola oceny przyrostu „one student growth” – wyniki ewaluacji muszą być udostępniane mediom.

·       System akredytacji oparty o prywatne firmy. Podobnie wszystkie testy są budowane przez podmioty gospodarcze. Jaka jest rola prywatnego biznesu w Polsce? Czy warto ich wrysować na mapę interesariuszy? Czy oni mogą być motorem zmiany – czy raczej tak jak biurokracja (wg Dahrendorfa) mają rolę hamującą?

·       Przy redukowaniu oporu wobec zmiany jest wspólne wypracowanie rozwiązań. Dyrektor, który z nami rozmawiał - na ewaluacji nauczycieli spędza 20h tygodniowo !!! Podobnie jak nasi dyrektorzy narzeka na papierologię – ciekawe, że to jest uniwersalny motyw a jednocześnie myślą o biurokracji jako czymś zewnętrznym.

·       Wykład Joe Kretovits. Ciekawa zajawka – podkreśla, że w reformie szkoły ważny jest zaangażowany superintendent i to, że uczeń  musi nawiązać relacje przynajmniej w dwom pracownikami.

·       Standaryzacja zabija kreatywność, krytyczne myślenie – one nie nadają się do testowania

·       Potrzebna jest interdyscyplinarność. [nawiasem mówiąc wszyscy mamy poczucie, że zabijanie kreatywności jest złe. Dlaczego?]

·       Testy ACT przewidują, jak ci się będzie wiodło na pierwszym roku college – potem tracą na wiarygodności. Widać zróżnicowanie w wynikach zależne od rasy i pozycji klasowej.

·       „We are taking joy out of learning” ograniczając się do math i language arts. Pytanie o aplikowalność – ucząc matmy muszę pokazać jak się ona nadaje do opisu rzeczywistości.

·       Wizyta studyjna w Chicago pozwoliła na poznanie różnorodnych placówek, ich koncepcji działania, sposobów zarządzania i ewaluacji pracy nauczycieli. Zarówno dyrektorzy jak i nauczycie w oglądanych szkołach wskazywali na różnorodne metody autoewaluacji pracy nauczycieli jako punkt wyjściowy do badania pracy całej szkoły. Jednocześnie wyraźnie i z pasją przedstawiali koncepcję pracy swojej szkoły. Zainspirowało to do przyjrzenia się naszym szkołom (ostatnio mocno zbiurokratyzowanym ) i zachęcanie dyrektorów i nauczycieli do zastosowania modelu „złotych kręgów” w których najważniejszym pytaniem jest pytanie po co?

·       Na każdych zajęciach wprowadzam model ZŁOTEGO KRĘGU/ Simon Sinek prezentacja TED http://www.ted.com/talks/lang/pl/simon_sinek_how_great_leaders_inspire_action.html

 

 

 

 

 

			- co robisz? - jak to robisz? - dlaczego/po co to robisz?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

·       Zobaczenie w szkołach w Chicago jak ewaluacja związana jest z koncepcją pracy szkoły wzmacnia nasze myślenie w projekcie, w którym proponujemy zmianę akcentów ewaluacji z  modelu ilościowego co robimy w szkole – co właściwie pozostaje na poziomie diagnozy do modelu jakościowego jak to robimy z wyraźnym odniesieniem do pytania po co to robimy. Pytania  po co i dlaczego dotyczą zarówno koncepcji pracy szkoły jak i standardów jakości pracy szkoły  opisanych w wymaganiach wobec szkół i placówek oświatowych. Zgodnie z tym modelem, ewaluacja odbywa się na poziomie co robimy i jak to robimy zawsze w odniesieniu do pytania po co to robimy.

 

·       Zarówno podczas szkoleń wizytatorów jak i w szkoleniach dyrektorów i nauczycieli wzmacniam ten model zachęcając do refleksji wobec odpowiedzi na pytania: czy robimy odpowiednie rzeczy (odpowiednie wobec koncepcji pracy szkoły, wymagań państwa, celów sprawowania nadzoru pedagogicznego), czy to, co robimy, robimy dobrze i czy to, co robimy ma zgodę innych i angażuje ich w działaniu.

 

·       Oglądana w szkołach Chicago praktyka potwierdza również konieczność wzmacniania procesu budowania organizacji uczących takich (za P. Senge), które analizują swoje założenia, przekonania, obrazy i wyobrażenia o świecie i procesie uczenia. To szkoły placówki z jasną wizją tego, co chcą osiągnąć doskonalące umiejętność współdziałania i pracy zespołowej. Organizacje, które opierają działanie przede wszystkim na modelu myślenia systemowego łączącego w sobie procesy gromadzenia, przetwarzania, nadawania i odbioru informacji, czyli swoistego systemu komunikacyjnego co ma fundamentalne znaczenie nie tylko dla tak ważnych kwestii, jakimi są organizacja pracy i skuteczność zarządzania, ale również właściwy poziom jakości pracy. Tak budowany model szkoły Polaris i Leaderschip Academi Rudi Lozano pokazywany na zajęciach z nauczycielami i dyrektorami jest dyskutowany w odniesieniu do naszej praktyki i możliwości korzystania z proponowanych rozwiązań. Zdjęcie plakatu wiszącego w szkole:

 

·       Podczas zajęć z nauczycielami i z dyrektorami analizujemy wpływ koncepcji szkoły na jej funkcjonowanie i realizację wymagań państwa a także na badania prowadzone w szkole zarówno na poziomie nauczyciela jak i zespołu nauczycieli i całej szkoły. Chodzi bowiem o takie projekty badania w działaniu, czy projekty ewaluacji pracy szkoły, które odnoszą się do badania codziennej praktyki ale też dają szansę na szukanie i odnajdywanie odpowiedzi o realizację misji szkoły i placówki i poziom wypełniania przyjętej przez społeczność szkolną wizji.

 

·       Podczas zajęć z wizytatorami zachęcam do poszukiwania odpowiedzi i reflektowania poziomu realizacji celów nadzoru pedagogicznego jakim jest wspomaganie jakościowego rozwoju szkół i placówek. Do wiązania procedury i opracowanych w ewaluacji zewnętrznej metod i narzędzi  (co robimy?) ze sposobem jej realizacji (jak to robimy?) i użytecznością badania dla szkoły (po co to robimy?).

 

·       Dalsza współpraca z ekspertami z USA, którzy wzięli udział w konferencji międzynarodowej, która odbyła się w ramach projektu w dniach 23 marca do 26 marca 2013r. w Krakowie. Więcej na stronie http://www.npseo.pl/action/subsite/konferencja2013