Zobacz drzewko wymagań (pobierz PDF)

Uczenie się przez całe życie jest wyzwaniem dla współczesnych społeczeństw. Szkoła może prowadzić różnorodne działania, które są odpowiedzią na nie. Wśród nich może się znajdować między innymi promowanie przez szkołę w swoich działaniach edukacji, jako wartości ważnej dla człowieka w biegu jego życia. Ważną rolę odgrywa tu informowanie o własnej ofercie edukacyjnej i celach, jakie dzięki niej szkołach chce uzyskać, osiągniętych dzięki edukacji sukcesach uczniów i tak dalej. Poza tymi działaniami szkoła może podejmować rodzaje aktywności, które są skierowane do innych niż uczniowie członków społeczności lokalnej, wspierające budowanie społeczeństwa wiedzy (projekty edukacyjne, szkolenia, konsultacje, debaty i tym podobne). Wymaganie to próbuje przeciwdziałać zauważalnej pasywności dorosłych w obszarze uczenia się przez całe życie i doskonalenia zawodowego. Dzisiejsza rzeczywistość żąda od obywateli ciągłego doszkalania i uczenia się, a nawyk ten i umiejętności muszą zostać wykształcone podczas edukacji szkolnej.

Jakub Kołodziejczyk
„Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym .Konteksty”

• Budowanie klimatu uczenia się i definiowanie, co rozumiemy pod tym hasłem.
• W kontekście promowania wartości edukacji obserwowanie losów absolwentów, a także ukazywanie ich drogi uczenia się w szkole i dalej, poza nią. Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, na ile postawa uczenia się przez całe życie kształtowana jest w szkole i jak to wpływa na absolwentów i ich losy.
• Działania dla środowiska: spotkania dla społeczności lokalnej w perspektywie dyskusji o edukacji, ale także szeroko rozumianych działań oświatowych /kluby dyskusyjne, szkolenia dla rodziców/.
• Wykorzystywanie wiedzy i umiejętności dziadków, rodziców w kształceniu uczniów i odwrotnie.
• Prezentowanie wytworów uczniów – zwłaszcza takich, które pokazują rozwój uczniów, etapy nabywania wiedzy i umiejętności.
• Promowanie wartości uczenia się przez całe życie. W kontekście szkoły może się to wyrażać poprzez wzajemne uczenie się od siebie, w co powinni być zaangażowani także rodzice i dziadkowie. Ważne, aby taką postawę kształtowali nauczyciele na własnym przykładzie – pokazywali, w jakim stopniu ich praca to uczenie się od innych. W tym kontekście nauczyciel jawi się jako wsparcie w procesie uczenia się jako osoba promująca ten proces.
• Podkreślanie wagi błędu, niepowodzeń, niewiedzy w uczeniu się.
• Rozmawianie o uczeniu się jako procesie – nie etapach, zamykanych ocenami szkolnymi.
• Ukazywanie człowieka i wspólnoty ludzkiej jako uczących się przez całe życie i od siebie nawzajem.
• Świętowanie sukcesów, zapewnienie każdemu uczniowi możliwości sukcesu.

Uczenie się jest wpisane w nasze przetrwanie. Jest to podstawowa kompetencja w naszym świecie. Doświadczenie szkolne uczniów prowadzi ich jednak często do negowania wartości uczenia się – podkreślają zarówno bezcelowość jak i brak zainteresowania. Tradycyjny sposób przekazywania wiedzy, a nie aktywizujący uczniów, problemowy sposób uczenia, odpowiedzialne są często za takie postawy.

W przestrzeni szkoły i jej środowiska rzadko dyskutujemy o wartościach, stąd też trudność z przeniesieniem doświadczenia uczenia się i nauczania na język wartości. Podobna trudność uwidacznia się w kontekście innego, problematycznego wymagania: „Szkoła ma koncepcję pracy.” W dyskursie społecznym nie porusza się tematów związanych z wartością edukacji inaczej jak w perspektywie rozliczalności – szkoły ocenia się przez pryzmat wyników, miejsc w rankingach.

Widocznym wyzwaniem staje się także dostrzeganie i świętowanie postępów uczniowskich, nie tych oczywistych, ale tych szczególnie trudnych do osiągnięcia. Poszukiwanie nowych sposobów świętowania, wspólnotowy aspekt takich działań, stają się istotną przeciwwagą dla panującej w szkole rywalizacji i konkurencji. Świętowanie w opozycji do nagradzania jedynie najlepszych, odwróci uwagę uczniów od kolekcjonowania stopni i nakieruje ją na proces uczenia się i wynikające z niego korzyści.