I wizyta w Niemczech
5-10 czerwca 2011
Czego dowiedzieliśmy się?
ewaluacja zewnętrzna obejmuje:
- wizytę w szkole,
- inspekcję szkoły,
- scentralizowane badanie osiągnięć uczniów poprzez testy i sprawdziany,
- ankietowanie nauczycieli, uczniów, rodziców.
Ewaluacja prowadzona jest w następujących obszarach, które tworzą ramy jakościowe:
- osiągnięcia uczniów,
- nauczanie i warunki uczenia się,
- profesjonalizm nauczycieli,
- zarządzanie szkołą,
- organizacja pracy w szkole,
- atmosfera i kultura w placówce.
W związku ze wzrastającą autonomią szkoły i odpowiedzialnością dyrektora pojawiła się potrzeba kształcenia kadry kierowniczej. Stąd oferta studiów magisterskich w zakresie zarządzania ekonomicznego w administracji, skierowana do osób, które już pracują w szkolnictwie. Studia obejmują 9 modułów, a kształcenie prowadzone będzie w formie blendet learnig.
Relacje
Dzień pierwszy
Dnia 5 czerwca br. rozpoczęła się piąta wizyta studyjna wizytatorów ds. ewaluacji.
Znajdujemy się w miejscowości Halle (Saksonia), gdzie przez najbliższy tydzień będziemy
poznawały niemiecki system edukacji i nadzoru pedagogicznego. Podczas pierwszego
spotkania organizacyjnego wyraziliśmy swoje oczekiwania co do wizyty:
- W jaki sposób jest zorganizowana zewnętrzna i zewnętrzna ewaluacja zewnętrzna w
niemieckim systemie oświaty w kontekście autonomii i zróżnicowania poszczególnych
landów (w szczególności w Saksonii Anhalt)?
- Jakie narzędzia są wykorzystywane w ewaluacji zewnętrznej?
- Jak wygląda, co zawiera i na co jest ukierunkowany raport z ewaluacji zewnętrznej?
- W jaki sposób wykorzystuje się wnioski z raportów i wspomaga szkoły w poprawie jakości
jej pracy?
- Jaka jest rola/udział rodziców i uczniów w niemieckich szkołach?
Jakie są efekty szkolnej i poza szkolnej wymiany młodzieży?
- Jakie prawa mają mniejszości kulturowe?
- Jakie działania są podejmowane w związku z wynikami jakie osiągnęli niemieccy uczniowie
w badaniach PISA?
- W jaki sposób doskonalony jest system edukacji i ewaluacji w Niemczech?
- W jaki sposób kształcone są dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych?
- Jaki jest status ewaluatora?
- W jaki sposób indywidualizuje się proces nauczania w Niemczech?
- W jaki sposób sprawowany jest nadzór pedagogiczny?
- Jak wygląda proces kształcenia nauczycieli?
- W jaki sposób oceniani są nauczyciele oraz czy system oceny jest powiązany z systemem
awansu zawodowego i wynagrodzeń?
- Jak przebiega awans zawodowy nauczycieli?
Mamy nadzieję, że podczas wizyty uda nam się uzyskać odpowiedzi na powyższe pytania
Dzień drugi
Rozpoczęłyśmy go od spotkania z prof. Hartmutem Wenzel, który wprowadził nas w system
edukacji w Niemczech. Wysłuchałyśmy go z dużym zainteresowaniem zwracając w
szczególności uwagę na specyfikę tutejszej oświaty. Otóż, każdy kraj związkowy ma
własnego ministra kultury i własną politykę oświatową. W związku z tym oświata w landach
jest bardzo zróżnicowana i trudna do porównania. Niemiecka konstytucja stanowi, że
kształcenie i spełnianie potrzeb państwa jest sprawą krajów związkowych. Czego nie reguluje
konstytucja, regulują kraje. Ministrowie kultury poszczególnych krajów związkowych
podczas wspólnych spotkań ustalają odgórne zalecenia w zakresie oświaty, które obowiązują
dopiero z chwilą zatwierdzenia ich przez parlamenty landów. Za nadzór nad szkołami
odpowiada państwo, a za realizację zadań w tym zakresie odpowiadają poszczególne kraje.
W swoim wystąpieniu profesor skupił się przede wszystkim na Saksonii, zaczynając od jej
historii.
Fundacja A. H. Franckego to instytucja zajmująca się od ponad 300 lat kształceniem i
edukacją. Jej założyciel był profesorem na Uniwersytecie w Halle i we współpracy z tutejszą
instytucją zajmującą się sierotami stworzył obecny instytut, kierując się mottem „Dzieci oraz
dzieci osierocone i biedne potrzebują wykształcenia, aby wychować się na chrześcijan”. We
współpracy z sierocińcem zbudowano w ciągu 10 lat trzy rodzaje szkół (szkołę przekazującą
wiedzę podstawową, szkołę łacińską przygotowująca uczniów na uniwersytet i tzw.
Pedagogikum dla dzieci z rodzin szlacheckich i bogatych), do których uczęszczało około
1000 uczniów. Duża ich ilość, wymagała dużej ilości nauczycieli, których jeszcze nie było.
Stworzył on więc system edukacji, który studentów teologii miał przygotować do nauczania,
tworząc w ten sposób podstawy do kształcenia nauczycieli.
Obecnie, podobnie tak jak w Polsce obowiązek szkolny trwa od 6 do 18 roku życia. W
Saksonii funkcjonują bezpłatne i nieobowiązkowe instytucje opieki nad dziećmi
odpowiadające naszym żłobkom i przedszkolom. W wieku 6 lat dzieci rozpoczynają naukę w
4 – letniej szkole podstawowej – Grundschule, w której przez pierwsze dwa lata nauczyciele
wyrównują poziom uczniów.
Po ukończeniu szkoły podstawowej, najlepsi uczniowie kontynuują naukę w 8 – letnim
Gimnazjum (klasy 5- 12), które kończy się maturą umożliwiającą podjecie studiów na
uniwersytecie.
Pozostali uczą się w szkole II stopnia tzw. Sekendarschule, kończącej się dwoma rodzajami
egzaminów dających różne możliwości do dalszego kształcenia.
Około 7% uczniów w Saksonii uczęszcza do tzw. szkoły zbiorczej, która w jednym budynku
mieści oba typy szkół. Oprócz tego funkcjonują Centra Kształcenia Specjalnego dla dzieci o
specjalnych potrzebach edukacyjnych. O zmianie szkoły decydują wyniki nauczania oraz
rodzice.
Po opublikowaniu badań PISA (2000 rok) okazało się, że wyniki uczniów w Niemczech były
niezadowalające, co określono mianem kryzysu w oświacie. Doprowadziło to do zmian, które wdrożono w 2003 r. Polegały one m.in. na wprowadzeniu ogólnopaństwowych standardów
mających na celu rozwój kompetencji ucznia przede wszystkim w zakresie umiejętności, a nie
wiedzy, wdrożenie systematycznego sprawdzania wyników osiąganych przez uczniów, a
także coroczne przeprowadzanie centralnego badania kompetencji. Wprowadzenie
standardów wymusiło konieczność opracowania przez szkoły odpowiednich programów
nauczania, których realizacja sprawdzana jest podczas wizytacji.
W szerszym zakresie o programach nauczania i ich tworzeniu, wypowiedziała się zatrudniona
w Instytucie do Spraw Jakości Szkół, a jednocześnie nauczycielka szkoły podstawowej Uta
Bentke .
Następnie ewaluację wewnętrzną w szkołach w Saksonii omówiła pani RauchfuB,
nauczycielka i ekspert od SEIS (samoewaluacji w szkole) przedstawiając m.in. gotowe
narzędzia wykorzystywane przez większość szkół saksońskich (ankiety do uczniów,
nauczycieli, rodziców, pracowników, osób zarządzających), które następnie są opracowywane
przez instytut w Berlinie i przekazywane w formie raportu przeznaczonego wyłącznie dla
danej szkoły.
W SEIS badane jest 6 obszarów pracy szkoły, m.in. kompetencje nauczycieli, klimat szkoły,
zarządzanie.
Po zakończeniu wizyty w fundacji i krótkim spacerze po Halle (urocze miasto, szczególnie
rynek!), spotkałyśmy się w grupie studyjnej dzieląc się wrażeniami i refleksjami z pierwszego
dnia pobytu. Marzena Lipka, Anna Topór
Dzień trzeci
Trzeci dzień wizyty studyjnej w Halle rozpoczął się spotkaniem w Instytucie ds.
Jakości w Szkołach oraz Kształcenia Nauczycieli (LISA) z Panią Seymer, która omówiła
zasady i praktyki zewnętrznej ewaluacji szkół w Saksonii-Anhalt. Dowiedzieliśmy się, że
ewaluacja zewnętrzna obejmuje:
- wizytę w szkole,
- inspekcję szkoły,
- scentralizowane badanie osiągnięć uczniów poprzez testy i sprawdziany,
- ankietowanie nauczycieli, uczniów, rodziców.
Ewaluacja prowadzona jest w następujących obszarach, które tworzą ramy jakościowe:
- osiągnięcia uczniów,
- nauczanie i warunki uczenia się,
- profesjonalizm nauczycieli,
- zarządzanie szkołą,
- organizacja pracy w szkole,
- atmosfera i kultura w placówce.
Pani Seymer szczegółowo omówiła jedną z metod ewaluacji, jaką jest wizyta w szkole.
Rozpoczyna się ona od powołania zespołu i obejmuje:
- zwiedzanie i obserwację placówki,
- przeprowadzenie wywiadu z rodzicami (od 3 do 8 rodziców wybranych przez
szkołę), z przedstawicielami nauczycieli i uczniów oraz kierownictwem szkoły,
- obserwacje różnych lekcji (po 20 min. na każdej lekcji, prowadzona przez dwóch
ewaluatorów),
- analizę dokumentów.
Ostatniego dnia pobytu w szkole zespół ewaluatorów przeprowadza rozmowę z dyrektorem.
Zbieranie danych trwa od 2 do 4 dni. W ciągu 14 dni od rozpoczęcia wizyty ewlauatorzy
przekazują raport szkole po to, by mogła ona wyrazić swoją opinię na jego temat i wnieść
uwagi, po czym powstaje jego ostateczna wersja.
Następnym krokiem jest prezentacja raportu w placówce mająca na celu pomoc w lepszym
zrozumieniu jego treści oraz wyznaczeniu celów i kierunków dalszego rozwoju szkoły.
Podobnie jak w polskiej szkole raport nie zawiera zaleceń i rekomendacji.
Następny prelegent, prof. dr Stephan Gerhard Huber, który jest odpowiedzialny za
wprowadzenie nowego systemu rozwoju kadr kierowniczych, przedstawił główne założenia
tego systemu, mającego na celu poprawę jakości edukacji w Saksonii- Anhalt. Stwierdził on,
że najważniejsze jest zapewnienie jakości nauczania, które między innymi odbywa się
poprzez zapewnienie jakości zarządzania, dlatego też rozwijany jest system kształcenia kadry
kierowniczej poprzez organizację różnorodnych szkoleń. Temat ten został poruszony również przez kolejnego wykładowcę Pana Graffa,
członka zespołu zajmującego się rozwojem kadr kierowniczych, który omówił nowy system
kwalifikacji dyrektorów szkół/menedżerów.
Następnie głos zabrała Pani Buchheim, która jest odpowiedzialna za realizacją
projektu „Całościowe zarządzanie jakością w szkołach zawodowych” i omówiła założenia,
podstawy oraz metody tego projektu. Dowiedzieliśmy się między innymi, że w SaksoniiAnhalt funkcjonuje 28 szkół kształcenia zawodowego, które są zarządzane centralnie. Do
problemów tych szkół można zaliczyć: zmniejszanie się ilości uczniów, silną zależność od
koniunktury w gospodarce, wiek nauczycieli (średnia wieku około 50 lat).
Ostatnimi prelegentami byli inspektorzy sprawujący nadzór nad szkołami
podstawowymi i gimnazjami, Pani Grinda i Pan Breuer, którzy przedstawili funkcję
i rolę inspektoratu ewaluacji zewnętrznej. Omówili dokładnie, w jaki sposób wykorzystywane
są wyniki raportu z ewaluacji zewnętrznej. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż w
przypadku uzyskania przez szkołę słabych wyników, uruchamiane jest wsparcie ze strony
nadzoru pedagogicznego, który pomaga wytyczyć cele i kierunki dalszego rozwoju i
jednocześnie monitoruje ich realizację.
Podsumowaniem dnia było spotkanie wszystkich uczestników wizyty studyjnej,
którzy podzielili się swoimi spostrzeżeniami. Jedni zwrócili uwagę na fakt, że: w SaksoniiAnhalt bardzo dużą wagę przykłada się do kształcenia kadr kierowniczych, inni pozytywnie
wypowiadali się o wspomagającej funkcji nadzoru pedagogicznego. Jeszcze innym podobało
się to, że wyniki ewaluacji są przekazywane tylko szkołom (nie są upubliczniane).
Janina Piątek i Bogumiła Jarka
Dzień czwarty
Czwarty dzień wizyty studyjnej – Konferencja w LISA i wizyta w gimnazjum Lansberg
Z okazji Jubileuszu 20 - lecia Instytutu Jakości i Kształcenia Nauczycieli (LISA)
uczestniczyliśmy w konferencji na temat jakości szkół i szkolenia nauczycieli, którą
zainaugurowały dzieci i młodzież prezentując występ wokalno-instrumentalny. Konferencja
odbyła sie w Halle, a uroczystego otwarcia dokonał dr Siegrfried Eisenmann - szef instytutu.
Przedstawił on historię niniejszej instytucji, przypomniał jej założyciela A. H. Francke
orędownika wszechstronnej edukacji nauczycieli. Następnie zaprezentowano kierunki
rozwoju LISA - instytucji, która obejmuje wszystkie aspekty oświaty, począwszy od wieku
przedszkolnego, poprzez młodzież, kształcenie nauczycieli i badania naukowe. Mówca
podkreślił znaczenie LISA dla rozwoju jakości edukacji oraz czynione starania w kierunku
stworzenia takiego systemu edukacji, który współtworzony jest przez społeczeństwo, a
jednocześnie jest przejrzysty, spójny z polityka państwa i uznawany w Europie. W
konferencji wystąpiło kilku prelegentów, którzy wyrazili wyrazy uznania dla działalności
fundacji.
W dalszej części dnia udałyśmy sie do Gimnazjum w Landsberg. Członkowie wizyty
studyjnej spotkali sie z dyrektorem szkoły, która przedstawiła system edukacji funkcjonujący,
na tym poziomie kształcenia, w Saksonii Anhalt oraz przebieg procesu ewaluacji zewnętrznej,
włącznie z prezentacją raportu.
Gimnazjum w Landsberg powstało po zjednoczeniu Niemiec, 20 lat temu. Jest szkołą liczącą
około 600 uczniów i 60 nauczycieli. Uczy sie w niej młodzież od klasy V do XII. Liczba
uczniów w oddziale na przedmiotach obowiązkowych (język niemiecki, matematyka,
historia) wynosi od 26 do 28. Uczniowie w klasach od V do X otrzymują oceny, natomiast w
klasie XI i XII stosowana jest punktacja. Gimnazjum zatrudnia dwie grupy nauczycieli:
urzędników państwowych realizujących 25-godziny tygodniowy wymiar godzin zajęć
dydaktycznych oraz nauczycieli, którzy realizują 23 godziny tygodniowo. Szkoła realizuje
projekt "Cyrk", którego celem jest rozwijanie pewności siebie, komunikowanie sie ze sobą i
poznawanie siebie nawzajem. Głównymi założeniami koncepcji pracy szkoły są:
- nauka języków obcych;
- wielokulturowość;
- współpraca międzynarodowa;
- kształcenie umiejętności społecznych, w tym komunikacji;
- przygotowanie uczniów na studia pod kątem wyrabiania umiejętności studiowania;
- nacisk na rozwijanie samodzielności i kreatywności.
Szkoła współpracuje z firmami lokalnymi, które przygotowują uczniów do wejścia na rynek
pracy, np. poprzez symulację postępowania rekrutacyjnego w procedurze zatrudnienia. Często
efektem współpracy jest zatrudnianie ich przez pracodawców.
Wizytatorzy poznali również szczegółowo ramowy rozkład zajęć obowiązkowych i
nadobowiązkowych realizowanych z uczniami w poszczególnych latach szkolnych. Na uwagę
zasługują: zajęcia prowadzone w ramach "Tygodnia Projektu" (temat przewodni jest wspólny
dla całej szkoły i realizowany jest poprzez projekty klasowe inicjowane przez uczniów),
włączanie uczniów w życie szkoły (demokratyzacja), możliwość pisania pracy związanej z
zainteresowaniami ucznia w ramach dodatkowego maturalnego przedmiotu egzaminacyjnego (np. hodowla psów).
W dalszej części spotkania pani dyrektor zaprezentowała czynności prowadzone w szkole, w
ramach ewaluacji zewnętrznej oraz przedstawiła strukturę raportu zwracając uwagę na
następujące jego elementy:
- opis szkoły;
- porównywanie osiągnięć uczniów;
- warunki uczenia sie i nauczania;
- profesjonalizm nauczycieli;
- organizacja szkoły;
- ocena pracy kierownictwa szkoły;
- atmosfera i kultura w szkole.
Otrzymany przez szkole raport - zdaniem dyrektora - został zaprezentowany środowisku
szkolnemu: rodzicom, uczniom i nauczycielom. W opinii pani dyrektor: "ważny jest raport,
ale ważniejsze jest to, aby ktoś z nami został i wspierał szkołę w dalszych działaniach".
Gimnazjum ma aspiracje zmiany, dąży do stworzenia filozofii własnego działania.
Pobyt w gimnazjum dostarczył nam wielu miłych wrażeń. Otwartość, autentyczność i
szczerość dyrektora wzbudziła w nas refleksje, którymi chętnie podzieliłyśmy sie pod koniec
dnia. Grażyna Troszyńska, Anna Kaczmarek
Dzień piąty
Wizyta na Uniwersytecie w Lipsku
Piąty dzień wizyty studyjnej spędziłyśmy w Lipsku. Wraz z prof. Hartmutem Wenzlem
uczestniczyłyśmy w spotkaniu na Uniwersytecie z przedstawicielami Saksońskiego Instytutu
Oświatowego (SBI) oraz pracownikami naukowymi uczelni. Miałyśmy możliwość poznać
system oświatowy w Saksonii, procedurę (organizację, przebieg, narzędzia, raport)
zewnętrznej ewaluacji, a także badania prowadzone w celu uzyskania informacji, jak
wykorzystywany jest raport przez ewaluowane szkoły.
System oświatowy w Saksonii jest podobny do systemu oświatowego w SaksoniiAnhalt. Szczególnie zainteresowało nas, że dzieci nie są objęte obowiązkiem rocznego
przygotowania do podjęcia nauki w szkole; wszystkie rozpoczynają naukę szkolną w wieku
lat 6 (przedszkola nie wchodzą w skład oświatowej struktury organizacyjnej, podlegają
ministerstwu spraw socjalnych). Problemem dla władz oświatowych jest brak nauczycieli (od
2014 r. będą wakaty dla 1000 uczących) oraz mała liczba osób podejmujących studia
pedagogiczne. Sytuacja jest trudna, mimo iż w ciągu 10 lat liczba szkół zmniejszyła się o
połowę.
Zewnętrzna ewaluacja prowadzona jest przez pracowników SBI. Ewaluatorem może
zostać nauczyciel, który ukończy roczne szkolenie. Każdy przeprowadza 16 ewaluacji w
ciągu roku. Ewaluacja zewnętrzna służy szkole ale również władzom oświatowym.
Przygotowanie do wprowadzenia procedury trwały kilka lat. W latach 2004-2006
w szkołach, które się dobrowolnie zgłosiły, testowano opracowane wcześniej narzędzia. W
roku 2007 wprowadzono obowiązkową ewaluację zewnętrzną i przewiduje się, że do roku
2012 wszystkie szkoły w Saksonii zostaną zewaluowane. Metody badawcze stosowane w
ewaluacji to: wywiady (z dyrektorem szkoły, nauczycielami, rodzicami, uczniami),
ankietowanie, obserwacja lekcji i analiza dokumentów. Raport z ewaluacji ilustruje spełnienie
kryteriów kolorami. I tak np. niskie spełnienie kryterium - kolor czerwony - oznacza
konieczność bardzo pilnego podjęcia środków zaradczych; bardzo wysokie spełnienie
kryterium- kolor zielony, oznacza, że szkoła może być z siebie dumna. Raport jest bardzo
kolorowy. Interesujące jest, że informacje uzyskane w wywiadach (które trwają 1.5h)
zestawiane są w kolumnach - mocne, słabe strony w opinii rodziców, nauczycieli i uczniów.
Raport z ewaluacji zewnętrznej przekazywany jest tylko szkole. Młodzi naukowcy
Uniwersytetu Lipskiego przedstawili nam swoją koncepcję badawczą realizowaną w ramach
projektu RuN-STUDIO; podjęli oni próbę rozpoznania, jak wykorzystywany jest raport z
zewnętrznej ewaluacji do rozwoju szkoły. Do udziału w projekcie zaprosili 16 szkół, w
których przeprowadzona była zewnętrzna ewaluacja. Zamierzają uzyskać w szkole informacje
na temat przyjęcia (Rezeption ) i wykorzystania (Nutzung) raportu. Każda szkoła
zobowiązana jest wyznaczyć cele dalszego rozwoju na bazie informacji zawartych w raporcie.
Cele te winna przekazać wizytatorowi szkoły. Młodych badaczy interesuje, czy cele zostały
przez szkoły biorące udział w projekcie już wyznaczone, realizowane, jaka jest opinia
wizytatora nadzorującego szkołę o podjętych działaniach. Interesowało nas, czy byłaby
możliwość uzyskania informacji o wynikach tych badań. Ważnym punktem spotkania była prezentacja naszego systemu oświatowego, form
nadzoru pedagogicznego oraz procedury ewaluacji zewnętrznej. Wystąpienie naszej koleżanki
spotkało się z dużym zainteresowaniem naszych niemieckich kolegów ewaluatorów.
W godzinach popołudniowych prof. H. Wenzel pokazywał nam uroki Lipska. Aniela Kamińska, Małgorzata Skrzypczak
Dzień szósty
Wizyta w Fundacji Francke i w szkole podstawowej Montessori, 10 czerwca 2011r.
Dzień zaczęliśmy wycieczką po fundacji Francka za którą dziękujemy Fridericke Lippodd.
August Hermann Franck (1663 – 1727) był wielkim orędownikiem kształcenia sierot i dzieci
z ubogich rodzin. Upatrywał w ich edukacji możliwości indywidualnego rozwoju młodego
człowieka. Stąd, w 1698r. rozpoczął budowę pokaźnego obiektu, w skład którego wchodził
sierociniec, zabudowa gospodarcza, szpital dziecięcy, apteka, księgarnia, pomieszczenia
szkolne oraz znaczny obszar zielony. Ten ostatni pełnił funkcję pierwszego ogródka
szkolnego. Aby pozyskać środki na prowadzoną działalność na rzecz sierot, dzieci z rodzin
ubogich i szlacheckich, uzyskał przywilej produkcji leków, piwa i druku książek. Idea
A.Francka rozprzestrzeniła się niemal na cały świat, w tym i na Polskę (Śląsk, Toruń, Gdańsk,
Bolesławiec).Obecnie Fundacja obok części muzealnej, realizuje zgodnie z preferencjami
swojego fundatora szereg projektów edukacyjnych. Na jej terenie, obejmującym kilkanaście
hektarów, funkcjonują: wydział teologiczny i pedagogiczny Uniwersytetu w Halle oraz
publiczne gimnazjum i szkoła muzyczna. Fundacja prowadzi Dom Pokoleń będący miejscem
opieki nad ludźmi w podeszłym wieku. Duże wrażenie wywarł na nas „Gabinet Osobliwości”
ukazujący „cały świat w jednym pomieszczeniu”. Zgromadzono w nim prototypy pierwszych
pomocy dydaktycznych – liczne makiety umożliwiające zasady pracy np. drukarni. Obok nich
znalazły się m.in. pośmiertne maski woskowe, okazy skał, muszli, preparaty drobnych
zwierząt, kolekcja butów i rękopisów z różnych stron świata. Dużym zaskoczeniem była dla
nas biblioteka, która powstała w 1726 roku i zgromadzono w niej 76 tyś doskonale
zachowanych woluminów oprawionych w zdobioną skórę. Wszystkie książki są
elektronicznie zaewidencjonowane i udostępniane wszystkim zainteresowanym w czytelni.
Stowarzyszenie rodziców założyło w obiektach Fundacji szkołę podstawową działającą
według metody Montessori. W placówce obecnie uczy się 168 dzieci, które uczęszczają do 8
klas. Pracuje w niej 13 nauczycieli, 4 pedagogów specjalnych, 4 ogólnych, 10 wychowawców
oraz 4 młodych ludzi ze służby cywilnej i wolontariatu. Ciekawym rozwiązaniem dotyczącym
organizacji pracy nauczycieli (etat - 27 godzin) jest przygotowywanie się w szkole do lekcji
bezpośrednio po zajęciach. Sale, w których uczą się dzieci, pełne są pomocy dydaktycznych
wykonanych również przez nauczycieli. Umożliwiają one precyzyjne prowadzenie uczniów w
procesie praktycznego dochodzenia do wiedzy i nabywania określonych umiejętności. Każde
doświadczenie i praktyczne zadanie dzieci wykonują samodzielnie pod bacznym okiem
nauczyciela. Do klasy IV uczniowie nie otrzymują świadectw, ani ocen. Szkoła oferuje
rozszerzony program z wielu przedmiotów, np. geografii czy matematyki. Pani dyrektor
podkreślała, że: „w procesie nauczania nauczyciel nie jest w centrum – jest tłem”.
Kolejnym punktem dnia był wykład profesora Hartmuta Wenzel’a na temat planowanych od
października 2011r.studiów w Uniwersytecie w Halle. Dotychczas niewiele uniwersytetów
niemieckich proponowało kierunki związane z zarządzaniem oświatą, co sprawiało, że oferta
dla przyszłych dyrektorów była skromna. W związku ze wzrastającą autonomią szkoły i
odpowiedzialnością dyrektora pojawiła się potrzeba kształcenia kadry kierowniczej. Stąd
oferta studiów magisterskich w zakresie zarządzania ekonomicznego w administracji, skierowana do osób, które już pracują w szkolnictwie. Studia obejmują 9 modułów, a
kształcenie prowadzone będzie w formie blendet learnig.
Następnym punktem dnia była dyskusja panelowa z udziałem dyrektora szkoły II stopnia
zadania ewaluatora oraz nauczyciela pracującego naukowo i zajmującego się problematyką
wspomagania. Rozmowa pozwoliła na porównanie sposobu przeprowadzania ewaluacji
zewnętrznej w Polsce i Saksonii Anhalt, statusu zawodowego nauczyciela oraz refleksję na
temat zmian, jakie zaszły w ostatnich latach.
Ostatnią częścią wizyty było jej podsumowanie dotyczące: przygotowania organizacji, treści
programowych oraz możliwości praktycznego wykorzystania zdobytych doświadczeń.
Spotkanie pozwoliło również na wskazanie mocnych stron oraz sformułowanie rekomendacji
na przyszłość. Wszyscy uczestnicy wyrazili opinię, iż program wizyty studyjnej był
przemyślany, logicznie uporządkowany, pozwalał nie tylko na poznanie działania instytucji
zajmujących się oświatą, ale również umożliwiał zobaczenie niemieckich szkół. Przewidywał
również zwiedzanie Lipska, Halle i Berlina.
Iwona Szymańska
Joanna Kaczorowska
