5 czerwca 2012

Rozpoczęła się wizyta studyjna Kuratorów Oświaty w Edynburgu. Podczas spotkania organizacyjnego rozmawialiśmy o celach i oczekiwaniach związanych z wizytą. Uczestnicy podkreślali, że chcieliby dowiedzieć się więcej na temat szkockiego systemu edukacji (m.in.: jakie są jego elementy, jak wygląda praca nauczycieli, jak zarządzane są szkoły) i ewaluacji (co robią Szkoci aby poprawiać jakość raportów, jak wspierają szkoły w poprawie jakości ich pracy).
Podczas spotkania uczestnicy zastanawiali się również z jakich powodów i z jaką częstotliwością Szkoci wprowadzają zmiany w systemie ewaluacji.
Uczestnicy podkreślali, że podczas wizyty będą zwracali uwagę na dobre praktyki, aby później spróbować je przenieść na grunt polski.

Kolejnym elementem programu wizyty było spotkanie z profesorem Tonym Townsendem z Uniwersytetu w Glasgow. Pierwsza części prezentacji dotyczyła szeroko rozumianej zmiany. Profesor podkreślał fakt konieczności uświadomienia sobie, że żyjemy w nieustannie zmieniającej się rzeczywistości, dlatego musimy stale doskonalić jakoś oświaty, by móc przygotować młodych ludzi do życia w nieprzewidywalnych warunkach. Ponadto musimy odejść od obecnego sposobu zarządzania na rzecz kreowania i wspierania procesu uczenia się uczniów, jak również całej społeczności szkolnej.
Podczas wspólnej dyskusji przypomnieliśmy sobie znaczenie dialogu, który pozwala spojrzeć na proces uczenia się z różnych perspektyw (nie tylko z perspektywy nauczyciela).
Wykład dostarczył wielu ciekawych tematów do dyskusji. Jedna z refleksji dotyczyła nabycia umiejętności efektywnego wprowadzania zmiany. Jest to jeden z obszarów, który musimy jeszcze udoskonalić. Przyglądając się procesowi zarządzania zmianą, doszliśmy do wniosku, że jeśli faktycznie chcemy zmienić świat to musimy zacząć od zmiany samych siebie.

DRUGI DZIEŃ WIZYTY DO EDYNBURGA – 06.06.2012

         W drugim dniu wizyty studyjnej mieliśmy okazję odwiedzić Education Scotland. Podczas kilkugodzinnego spotkania z Anną Boni i Alasdairem Eadie  - szkockimi inspektorami, zostaliśmy zapoznani z systemem ewaluacji w Szkocji.

Na początku Alasdair zaprezentował nam hierarchiczny podział instytucji odpowiadających za organizację systemu edukacji, na których czele stoi szkocki parlament, rząd oraz podległy im Education Scotland - nowa instytucja, powołana 1 lipca ubiegłego roku. Jej głównymi zadaniami jest ocena jakości pracy szkoły i wspieranie procesu uczenia się przez całe życie. Education Scotland powstało na skutek połączenia kilku instytucji m.in. Learning and Teaching Scotland oraz HMIE. Uznano, że będzie to dobrym rozwiązaniem, by wspólnie skupić się na podnoszeniu jakości nauczania w Szkocji.

Motto organizacji brzmi „Zmiana życia poprzez uczenie się” (Tranforming lives through learning). Dlatego też misją ES jest wychodzenie naprzeciw oczekiwaniom młodego pokolenia i wyposażenie go w umiejętności, niezbędne do funkcjonowania w nieustannie zmieniającej się rzeczywistości. Będzie to możliwe tylko wówczas, gdy nauczyciele dowiedzą się czym jest uczenie się i zrozumieją jego istotę. Ponadto nie uda się tego dokonać, jeśli wszyscy nie będą współpracować w zakresie doskonalenia jakości pracy szkoły. Wiedząc, jak ważne jest wizjonerskie podejście do edukacji i przygotowywanie młodzieży do życia w przyszłości, a także by podnosić standardy edukacji i zmniejszać nierówności społeczne w Szkocji opracowano i wprowadzono „Program nauczania do doskonałości” (Curriculum for Excellence). Ma on pomóc przygotować młodych ludzi do wykonywania zawodów, które w chwili obecnej jeszcze nie istnieją, do używania technologii, które jeszcze nie zostały odkryte i do radzenia sobie z problemami, których uczniowie nie są jeszcze świadomi. Ponadto podstawową kwestią jest bazowanie na opinii uczniów i stawianie ich w centrum, szkoły bowiem są tworzone właśnie dla nich, należy zatem dołożyć wszelkich starań, by pamiętać, że to oni są najważniejsi.

Kolejną kwestią omówioną przez Alasdaira były cele inspekcji w Szkocji, czyli wspieranie szkoły w samodoskonaleniu, ocena jej możliwości do poprawy jakości, zapewnienie społeczeństwa, że spełnia ona standardy edukacyjne, jak również dostarczenie informacji o funkcjonowaniu szkoły i faktycznym stanie edukacji w Szkocji. Alasdir podkreślił, iż by móc podnosić jakość kształcenia, muszą być spełnione trzy warunki: musi istnieć współpraca pomiędzy szkołami, które dokonują samoewaluacji, i wspierającymi je lokalnymi władzami, a także kontrola tych działań i wsparcie ze strony inspektorów. W Szkocji duży nacisk położony jest także na to, by bardziej skupiać się na efektach pracy szkoły, sukcesach uczniów, a mniej na stosowaniu się do procedur prawnych. Inspektorzy wierzą, że istnieje wiele dróg dojścia do celu, zdobycia umiejętności niezbędnych w życiu, dlatego też szkoły mogą dowolnie tworzyć swoje programy nauczania i same decydować o tym, jak pracują.  Podczas inspekcji inspektorzy starają się odpowiedzieć na trzy kluczowe pytania: jak uczą się dzieci i jakie osiągają wyniki?; jak szkoła wspiera uczniów w uczeniu się?; jakie działania podejmuje szkoła na rzecz poprawy jakości swej pracy? W szkockim systemie ewaluacji zrezygnowano z kontroli na rzecz doskonalenia jakości pracy szkoły i wspierania jej działań w tym zakresie.
W kolejnej części prezentacji, Anna Boni starała się pokazać nam, jak wygląda praca inspektora w szkole podstawowej i średniej. Omówiła przebieg inspekcji, działania podejmowane przed jej przeprowadzeniem, a także po niej. Dodatkowo dowiedzieliśmy się, że zespoły przeprowadzające ewaluację w szkockiej szkole liczą od 5 do 7 osób, w zależności od rodzaju szkoły. Pozwala to bardziej kompleksowo i szczegółowo spojrzeć na pracę szkoły. Ponadto mieliśmy szansę zobaczyć, dokumentację z inspekcji oraz raport. W dalszej części spotkania dyskutowaliśmy o różnicach i podobieństwach polskiego i szkockiego systemu ewaluacji, zastanawialiśmy się, co warto byłoby zaadaptować w szkołach w naszym kraju, a także zadawaliśmy pytania na tematy związane z organizacją pracy szkoły w Szkocji.