Relacje:
I dzień wizyty
11.11.13
Pierwszy dzień rozpoczęliśmy wizytą na Dublin College University, gdzie wysłuchaliśmy wykładu dr Gerry’ego Mac Ruairc pt. „System ewaluacji w Irlandii” Dowiedzieliśmy się
z niego, iż zmiany w systemie nadzoru pedagogicznego rozpoczęły się w Irlandii po 1990 roku, wprowadzone zmiany są więc aktualnie przepracowywane w szkołach. Bardzo ważną rolę w dziedzinie zarządzania szkolnictwem odgrywa kościół. Inspektorzy prowadzący ewaluację w Irlandii podzieleni są na dwa departamenty: jeden z nich zajmuje się ewaluacją w szkołach, drugi pracuje nad narzędziami (narzędzia podobnie, jak w Polsce są udostępniane na stronie internetowej:
http://www.education.ie/en/Publications/Inspection-Reports-Publications/
Ewaluacje prowadzone są w czterech głównych obszarach:
1. Jakość zarządzania;
2. Jakość planowania i autoewaluacji;
3.Jakość nauczania poszczególnych przedmiotów – wyniki;
4. Jakość wsparcia dla uczniów.
Ewaluacje dzielą się na krótkie/tematyczne ewaluacje (3-4 dni) oraz ewaluacje całościowe
(2-3 tygodnie). Ewaluacja zewnętrzna jest niezapowiedziana, szkoły dowiadują się
o przeprowadzanej ewaluacji w dniu jej rozpoczęcia wraz z pojawieniem się inspektorów. Wszystkie raporty znajdują się na stronie internetowej wskazanej powyżej, na tej stronie publikowane są też odpowiedzi szkoły na przekazany jej raport z ewaluacji.
Inspektorat Edukacji zwraca uwagę na ewaluację wewnętrzną prowadzoną w szkołach. Udostępniane są narzędzia do ewaluacje wewnętrznej ale szkoła może (choć rzadko z tego korzysta) kreować własne sposoby zbierania danych czy analizowania wyników.
Inspektor odwiedza w ciągu kilku miesięcy wszystkie szkoły, aby spotkać się z dyrektorami szkół i przekazać informację nt. ewaluacji wewnętrznej. Wskazany jest też plan, jakie obszary powinny znaleźć się odzwierciedlenie w planach pracy ewaluacji wewnętrznej,
np. w latach 2013 - umiejętność pisania i czytania, w następnych latach na zdolności matematyczne.
Po południu odwiedziliśmy szkołę Scoil San Treasa:
http://www.sstreasa.ie/bout-us/
W trakcie spotkania mogliśmy się dowiedzieć jak szkoły/nauczyciele zareagowali na zmianę systemu nadzoru pedagogicznego. Jakie widzą zagrożenia w prowadzonej zmianie, jakie lęki towarzyszą zmianie, jakie odnieśli korzyści. Jak irlandzka szkoła wykorzystuje dane z ewaluacji zewnętrznej i czym jest dla irlandzkich nauczycieli ewaluacja wewnętrzna. Mogliśmy się również zapoznać z systemem kształcenia nauczycieli (inspektorzy nadzoru pedagogicznego odgrywają tu szczególna rolę).
II dzień
12.11.13
W dniu dzisiejszym uczestnicy wizyty w Dublinie, podczas warsztatu próbowali odpowiedzieć na pytanie Jak korzystając z doświadczeń irlandzkich możemy doskonalić sposób wykorzystania wyników z ewaluacji zewnętrznej. Spotkanie rozpoczęło się refleksją nad tym, czego dowiedzieliśmy się w dniu poprzednim podczas wizyty na University College Dublin. Najważniejsze wnioski to:
- niezapowiedziane ewaluacje, są powodem oporu nauczycieli, lęku/frustracji przed ewaluacją,
- w Polsce obserwacje nie są skupione na nauczycielach, w Irlandii obserwacje odbywają się w oparciu o prace każdego nauczyciela (obserwowane są 3-4 lekcje jednej osoby),
- refleksjanad problemami: są takie same w Irlandii i w Polsce
- sposób zbierania danych – identyfikowany, jako problem/wyzwanie,
- odpowiedzialny za treść raportu jest inspektor (w Polsce czasami raport się „skleja” z kilku części, co rozmywa odpowiedzialność, po pierwsze podpisuje kurator, nie ma jednej osoby odpowiedzialnej za raport),
- irlandzcy nauczyciele, którzy uczestniczyli w spotkaniu chcieliby, aby inspektorzy byli również doradcami metodycznymi,
- system edukacji w Irlandii charakteryzuje nieostry podział kompetencji pomiędzy systemem nadzoru a organem prowadzącym – w zasadzie trudno w Irlandii określić kompetencje organu zarządzającego – kościoła,
- raport z ewaluacji (4 strony) jest tylko fragmentarycznym opisem, nieoddającym całości obrazu szkoły,
- w Irlandii wartością jest elastyczna organizacja ewaluacji - krótka ewaluacja, wielkość szkoły uzależnia czas ewaluacji,
-transparentność ewaluacji w Polsce jest wartością,
Podczas pierwszej części warsztatu uczestnicy dyskutowali nad zagadnieniem jak
Wykorzystywanie wyników ewaluacji wygląda w polskim systemie. Najważniejsze wnioski to:
-Dyrektorzy mają kłopot z dostępem do wszystkich zbieranych danych, można część danych (tabelek) wydrukować, ale nie wszystkie.
-Jeśli JST się interesuje wynikami raportów, to jest bardzo dobry objaw – pod warunkiem, że wójt/burmistrz potrafi właściwie interpretować/czytać wyniki.
Są przykłady wykorzystywania wyników ewaluacji zewnętrznej – przykład Nauczycielska Akademia Internetowa, część nauczycieli zgłosiła się po przeprowadzonej
ewaluacji w ich szkole.
- Wspomaganie – jego umiejscowienie, w sytuacjach trudnych, kto ma diagnozować problem; być może narzędzia do ewaluacji wewnętrznej tworzone przez specjalistów mogłaby wykorzystać do diagnostyki.
-Wymagania, konceptualizacja, zaufanie publiczne jest ważne; kiedy będzie zrozumienie oraz zaufanie wyniki będą wykorzystywane. Rozumienie wymagań, upowszechnianie wiedzy na ten temat.
-Zdarzają się coraz częściej pytania rodziców dotyczących raportów. Dobra szkoła, co to znaczy? Rola rodziców w czytaniu raportów. Również uczniowie są odbiorcami raportów.
-Wymagania są sednem zmiany, od tego się zaczyna i na tym się kończy- jak rozumieć wymagania, jak dotrzeć do istoty.
Kurator wykorzystuje raport do kolejnej oceny kadencji dyrektora; zmiana myślenia nie, jaki jest wynik ewaluacji a jak się pracuje z uzyskanymi wynikami.
Na zakończenie odbyła się praca w czterech grupach na temat tego, w jaki sposób powinny być wykorzystywane wyniki ewaluacji zewnętrznej w Polsce? Czy można się inspirować praktykami irlandzkimi? Cztery grupy pracowały na odpowiedziami na powyższe pytania oraz propozycjami konkretnych rozwiązań w kontekście uczniów i rodziców, dyrektorów i nauczycieli, samorządów i organów wspierających szkoły oraz środowiska, kuratoriów i ministerstwa.
Trzeci dzień
13.11.13
W środę odwiedziliśmy dwie szkoły:
W trakcie wizyt mogliśmy się zapoznać z funkcjonowaniem tych szkół. Spotkanie z dyrekcją szkoły i nauczycielami zaowocowało informacjami na temat postrzegania ewaluacji zewnętrznej przez szkoły. Głównymi zastrzeżeniami wobec ewaluacji okazały się w odbiorze odwiedzanych szkół: duża ilość dokumentacji, którą szkoła przygotowuje oraz uzależnienie sposobu przeprowadzenie ewaluacji od nastawienia inspektora. Kolejnym punktem, które szkoły uznały za słaby punkt ewaluacji były dokumenty wypełniane przez szkołę w trakcie ewaluacji, a które wg szkół były za mało zróżnicowane (dostosowane do typu czy specyfiki szkoły). Pozytywny oddźwięk w szkołach budziła ewaluacja wewnętrzna. Dyrektor St. Gerards jako pozytywny aspekt przeprowadzenia ewaluacji zewnętrznej wskazywał na dostrzeżenie przez szkołę po przestudiowaniu raportu konieczność prowadzenia ewaluacji wewnętrznej. Mogliśmy też dowiedzieć się jakie cechy/kompetencje cechują dobrego inspektora (ewaluatora) widziane oczami szkół.Po południu wysłuchaliśmy wykładu dr Marrie Griffen. Podczas wykładu poznaliśmy dokładniej strukturę systemu oświatowego w Irlandii oraz systemu nadzoru pedagogicznego. Poznaliśmy też główne przyczyny zmian zachodzących w ostatnich dwóch latach w systemie ewaluacji prowadzonych w Irlandii. Mogliśmy się też zapoznać z badaniami prowadzonymi przez dr M. Gryffen. Zidentyfikowanymi problemami okazała się zbyt niska partycypacja rodziców w procesie ewaluacji, brak informacji zwrotnych w szkołach po ewaluacjach oraz brak realnego wpływu inspektorów na zmiany zachodzące szkole. W trakcie dwóch ostatnich lat w Irlandii znacznie zmniejszono długość raportu po ewaluacji całościowej (z 20 stron do 4 stron), zarekomendowano przeprowadzanie ewaluacji wewnętrznej (zostały stworzone narzędzia i kryteria oraz wskazane obszary do pogłębionego rozwoju) oraz włączono do ewaluacji całościowej uczniów i rodziców (stworzono kwestionariusze dla tych grup).
Czwarty dzień
14.11.13
W czwartek do południa 14 listopada 2013 odbyło się spotkanie z pracownikami Centre for Educational Evaluation (Faculty of Humanities and Social Sciences, Dublin City University) prof. Joe O’Hara, prof. Gerrym MacNamara i dr. Martinem Brownem.
Przedstawiona prezentacja składała się dwóch części: teoretycznej i praktycznej. W części teoretycznej zapoznaliśmy z historią i genezą powstania jednostek zajmujących się ewaluacją w Irlandii, a także z historią prowadzenia ewaluacji w Irlandii od strony teoretycznej i naukowo-badawczej.
Centre for Educational Evaluation
· Centrum działa od około 15 lat, zajmuje się śledzeniem procesu ewaluacji w całej Irlandii oraz badaniem wpływu inspekcji/ewaluacji w szkołach.
· Centrum prowadzi liczne projekty (np. w ramach Leonardo da Vinci).
· Centrum prowadzi też studia (od licencjackich po doktoranckie) - kierunki studiów opierają się m.in. na uczeniu ewaluacji oraz zapewnianiu, jakości edukacji.
· Centrum też współpracuje z sieciami międzynarodowymi zajmującymi się badaniami nad edukacją.
Centre for Culturlly Responsive Evaluation and Assessment
Centrum to powstało stosunkowo niedawno (4 lata temu) i zajmuje się poszukiwaniem roli, jaką kultura odgrywa w zapewnianiu, jakości w edukacji. Blisko współpracuje z Uniwersytetem Illinois w USA.
Druga część prezentacji dotyczyła historii ewaluacji. Mogliśmy się zapoznać z wnioskami z badań przeprowadzonych w Irlandii w ostatnim czasie. Do najważniejszych wniosków należą:
· W całej Europie dyrektorzy szkół nie potrafią wskazać pozytywnych aspektów, w jaki sposób ewaluacja/inspekcja może wpływać na wyniki w szkole (prace szkoły).
· Dyrektorzy oczekują od ewaluacji jasnych standardów, kryteriów i progów ocen.
· Daje się zauważyć silny ruch w stronę ewaluacji wewnętrznej.
· Raporty z ewaluacji powinni być również dostępne/czytelne/wartościowe dla interesariuszy.
Po południu odbyło się spotkanie w Department of Education and Skills z pracownikami Inspektoratu Edukacji w Irlandii, z Susaną Dylan (Assistent Chief Inspektor), z inspektorami oraz z Peterem Archerem – pracownikiem Education Research Centre. W trakcie spotkania poznaliśmy sposób szkolenia inspektorów w Irlandii. Zapoznaliśmy się szczegółowo z systemem edukacji w Irlandii. Poznaliśmy wytyczne dotyczące zmian planowanych w najbliższej przyszłości i podstawy ich planowania. Mogliśmy również z perspektywy Inspektoratu poznać szczegóły prowadzenia ewaluacji, zasady ich prowadzenie oraz sposób, w jaki inspektorzy w Irlandii analizują uzyskane dane.
Piąty dzień
15.11.13
W piątek, podczas pierwszej części sesji podsumowaliśmy dotychczasowe wiadomości zdobyte w Irlandii pod kątem ich wykorzystania w naszym systemie:
· Sposób przygotowania do ewaluacji wewnętrznej – w Irlandii są to 4 obszary narzucone przez państwo, co oznacza, że szkoły w tych obszarach przygotowują narzędzia do ewaluacji wewnętrznej. Narzędzia te są jawne i dostępne na stronach internetowych.
· W Irlandii spadły wyniki w międzynarodowych badaniach OECD w związku z tym podejmuje się działania, które mają na celu poprawę tych wyników w przyszłości. Priorytety państwa koncentrują się w najbliższych latach na czytaniu i pisaniu, w następnych na kształtowaniu zdolności matematycznych u uczniów, w dłuższej perspektywie na procesie nauczania i uczenia się uczniów.
· Inspektorzy irlandzcy nie uzgadniają, na które lekcje będą chodzić podczas ewaluacji w szkole. Z jednej strony powoduje to frustrację nauczycieli, z drugiej zaś pozwala na unikanie tzw. reżyserowania lekcji. Inspektor przygotowując się do ewaluacji przegląda dostępne dane dotyczące wyników nauczania oraz korzysta z wyników wcześniejszych ewaluacji.
· Podobnie jak w Polsce badania pokazują, że podejście nauczycieli do ewaluacji zależy od postaw wizytatorów w trakcie ewaluacji.
· W Irlandii, inaczej jak w Polsce, tylko jeden inspektor pisze raport z ewaluacji.
Druga część sesji miała charakter warsztatowy. W nawiązaniu do tematów wypracowanych na zajęciach wtorkowych uczestnicy zostali podzieleni na grupy i pracowali nad propozycja konkretnych rozwiązań dla systemu ewaluacji oświaty, które poprawiałyby efektywność wykorzystania wyników z ewaluacji szkół. W odniesieniu do każdej grupy odbiorców: uczniów i nauczycieli, dyrektorów szkół, samorządów, instytucji wsparcia, ministerstwa zostały uzgodnione konkretne działania. Propozycje tych rozwiązań zostaną jeszcze skonsultowane z innymi województwami i wdrożone do systemu.
