Czego dowiedzieliśmy się od innych i jak to możemy wykorzystać w nadzorze pedagogicznym?

 

Wizyta studyjna w Anglii

Szkoły typowane są do ewaluacji na podstawie wyników jakie osiągają oraz na podstawie ewaluacji wewnętrznej. Szkoła oceniana jest w czterech obszarach i czterostopniowej skali – w rezultacie wystawiana jest jedna wspólna ocena, tylko dwie najwyższe oceny gwarantują, że w szkole w najbliższym czasie nie będzie przeprowadzana ewaluacja zewnętrzna.
Organizacja badania:

- Dyrektor po uzyskaniu informacji o ewaluacji rozsyła do rodziców uczniów mail z prośbą o wypełnienie ankiety on-line,

- Ewaluacja w szkole trwa 3 dni,

- Zespół ewaluatorów liczy 3-4 osoby,

- Nauczyciele nie są ankietowani,

- Każdy z ewaluatorów prowadzi około 50 obserwacji,

- Obsrwacja zajęć nie trwa dłużej niż 20 minut, a jeżeli ewaluator jest dłużej na zajęciach, to nauczyciel musi uzyskać informację zwrotną,

- Wstępne wyniki ewaluacji przedstawiane są tylko dyrekcji szkoły,

- Do momentu publikacji wyniki ewaluacji są poufne,

- Raport z ewaluacji liczy 6 stron! 

- Zastrzeżenia do raportu teoretycznie można wnieść, ale praktycznie nikt tego nie robi

 

Wizyta studyjna w Niemczech

System ewaluacji zewnętrznej jest oparty na wzorach holenderskich i szkockich. Ewaluacja zewnętrzna jest prowadzona przez saksoński Instytut Edukacji. Instytutu Edukacji w Saksonii przeprowadził badanie dotyczące postrzegania ewaluacji zewnętrznej na próbie 30 szkół różnych typów. Badanie było prowadzone w okresie od kwietnia 2010 r. do grudnia 2012 r. i miało charakter jakościowy.. Najważniejsze ustalenia wynikające z raportu mówią, że:
- Ewaluacja zewnętrzna jest widziana, jako kontrola;

- Pracownicy szkół podchodzą do ewaluacji z ogromnymi emocjami;

- Dyrektorzy przed ewaluacją starają się jak najwięcej dowiedzieć na jej temat i starają się jak najlepiej do niej przygotować (np. przygotować jak najlepsze lekcje);

- Wyniki ewaluacji są własnością szkoły i to ona sama decyduje, co z nimi zrobić, tzn., komu je udostępnić, przy czym widoczna jest wzrastająca rola rodziców
-Niektóre szkoły udostępniają wyniki wszystkim rodzicom;

- Treści zawarte w raportach są usprawiedliwieniem dla wprowadzania w szkołach pewnych treści i podejmowania różnych decyzji;

- Charakterystyczne jest podejście do obowiązku wyznaczania celów dla szkoły po zakończonej ewaluacji – jest to postrzegane, jako obowiązek narzucony z góry (dyrektorzy widzą się, jako podporządkowani)

- Dyrektorzy szkół postrzegają ewaluację zewnętrzną, jako „środek wychowawczy” – mówią, że muszą być bardziej odpowiedzialni za pracę szkół;
-  Niektórzy dyrektorzy czują się odpowiedzialni za wyniki ewaluacji, inni z kolei prezentują postawę obronną;

-  Dyrektorzy często poddają w wątpliwość bezstronność rewelatorów i ich oceny obserwowanych lekcji;

-  Dyrektorzy wyrażają wiele obaw dotyczących przyszłości swojej szkoły.

Szkoła po otrzymaniu raportu w przeciągu dwóch lat:

- Samodzielnie zapoznaje się z otrzymanym z jego wynikami i analizuje go,

- Określa najważniejsze obszary problemowe, nad którymi chce pracować,

- Wyznacza konkretne cele do realizacji,

-Opracowuje metody osiągania tych celów,

-Sprawdza, czy cele zostały osiągnięte.

 

Wizyta studyjna w  Walii

Inspekcja( ESTYN) w danej szkole przeprowadzana jest co 6 lat. O terminie jej przeprowadzania szkoła jest powiadamiana z 4 tygodniowym wyprzedzeniem. Bardzo szczegółowa instrukcja badania i narzędzia są dostępne na stronie internetowej. Inspekcja w szkole trwa od 4 do 5 dni. Odbywają się spotkanie z osobami zarządzającymi, rodzicami, uczniami, omówienie wyników ewaluacji szkoły, przyglądanie się pracy uczniów, analiza dokumentacji, obserwacje zajęć. Z inspekcji sporządzany jest raport, w którym oprócz wyników znajdują się także rekomendacje dla szkoły. W nowej ramie inspekcji, format raportu jest mały, to ok. 10 stron.
Estyn bada jak wdrażana jest polityka edukacyjna rządu. Przedstawia opinie w sprawie planowanych nowych założeń polityki edukacyjnej. Przekazuje rządowi informacje o aktualnych potrzebach w zakresie oświaty. Ponadto podejmuje działania związane z promowaniem dobrych praktyk. Inspekcja przeprowadzana jest w szkołach, placówkach kształcenia dorosłych, kształcenia nauczycieli i w samorządach lokalnych. Dla wszystkich tych sektorów ustalone są wspólne ramy inspekcji:

- Dwie oceny ogólne,

- Trzy kluczowe pytania,

- 10 wskaźników, jakości.

Pytania dotyczą: wyników uczniów i postępów w nauce, jakości procesu nauczania-uczenia się, koncepcji pracy szkoły i skuteczności zarządzania (kadrą i finansami). Dla każdego wskaźnika, jakości przyznawane są oceny:

Wspaniale - wiele mocnych stron i przykłady dobrych praktyk i coś, co jest robione lepiej niż w innych szkołach,

Dobrze – dużo mocnych stron, brak ważnych obszarów do naprawy,

Wystarczająco – więcej mocnych niż słabych stron; więc wciąż są tu pozytywy,

Niezadawalająco – więcej obszarów do poprawy niż mocnych stron.

 

Wizyta studyjna w Irlandii

 Inspektorzy prowadzący ewaluację w Irlandii podzieleni są na dwa departamenty: jeden z nich zajmuje się ewaluacją w szkołach, drugi pracuje nad narzędziami (narzędzia podobnie, jak w Polsce są udostępniane na stronie internetowej:

http://www.education.ie/en/Publications/Inspection-Reports-Publications/

Ewaluacje prowadzone są w czterech głównych obszarach:

- Jakość zarządzania;

- Jakość planowania i  autoewaluacji;

- Jakość nauczania poszczególnych przedmiotów – wyniki;

- Jakość wsparcia dla uczniów.

Ewaluacje dzielą się na krótkie/tematyczne ewaluacje (3-4 dni) oraz ewaluacje całościowe
(2-3 tygodnie). Ewaluacja zewnętrzna jest niezapowiedziana, szkoły dowiadują się
o przeprowadzanej ewaluacji w dniu jej rozpoczęcia wraz z pojawieniem się inspektorów. Wszystkie raporty znajdują się na stronie internetowej wskazanej powyżej, na tej stronie publikowane są też odpowiedzi szkoły na przekazany jej raport z ewaluacji.
Inspektorat Edukacji zwraca uwagę na ewaluację wewnętrzną prowadzoną w szkołach. Udostępniane są narzędzia do ewaluacje wewnętrznej ale szkoła może (choć rzadko z tego korzysta) kreować własne sposoby zbierania danych czy analizowania wyników.
Inspektor odwiedza w ciągu kilku miesięcy wszystkie szkoły, aby spotkać się z dyrektorami szkół i przekazać  informację nt. ewaluacji wewnętrznej. Wskazany jest też plan, jakie obszary powinny znaleźć się odzwierciedlenie w planach pracy ewaluacji wewnętrznej,

 

Wizyta studyjna w Belgii

Dekret Rządu Flamandzkiego z 2009 r. wprowadził szeroką autonomię szkół, która pierwszą instytucją odpowiedzialną za jakość edukacji jest sama szkoła. Dlatego też szkoła zobligowana jest do autoewaluacji, do krytycznej cyklicznie dokonywanej oceny własnych działań oraz do wprowadzania ulepszeń. Rząd Flamandzki wpływa na politykę jakości edukacji poprzez określanie zadań inspekcji oraz ośrodków wspierających pracę szkół np. w zakresie autoewaluacji. Zapewnianie jakości oznacza respektowanie zasad określonych przez rząd.

Inspekcja dotyczy szkół, nie nauczycieli czy dyrektorów. Działalność inspekcji obejmuje kontrolę jakości w szkołach i oddziaływanie na jej podnoszenie przy założeniu, że najważniejszy w tych działaniach jest uczeń. Inspekcja kieruje się szacunkiem dla wartości ludzkich i społecznych oraz zaufaniem do szkół i założeniem, że szkoły są zainteresowane i mogą podnosić jakość własnej pracy. Inspekcja stosuje określoną metodologię prowadzenia badań i jest niezależna w swoich działaniac

Inspektorzy specjalizują się w typach szkół i przedmiotach (inspektorzy w zakresie przedszkoli i szkół podstawowych, szkół średnich, kształcenia dorosłych, kształcenia specjalnego, placówek wparcia pedagogicznego dla uczniów). Najważniejsze kompetencje wymagane od inspektorów to: umiejętność krytycznego myślenia, analizy danych i rozwiązywania problemów, dobra znajomość języka holenderskiego. W większości przypadków wymagane jest doświadczenie pedagogiczne.

Przebiega ona w trzech tygodniowych etapach.

 – przygotowanie polegające na analizowaniu danych dotyczących szkoły, wizycie przygotowawczej w szkole, dyskusji inspektorów i służy ustaleniu zakresu inspekcji o którym informowana jest szkoła. Dyrektor szkoły nie otrzymuje natomiast informacji o przewidywanych narzędziach badawczych.

– wizyta w szkole (analiza dokumentów, obserwacja zajęć, wywiady fokusowe), na zakończenie wizyty szkoła otrzymuje wstępną informację na temat wyników inspekcji.

– opracowanie raportu.

Co zawiera raport z inspekcji?

Raport zawiera informacje na temat wszystkich badanych zagadnień, a w szczególności odpowiedzi na trzy pytania:

- Czy szkoła przestrzega przepisów prawa np. w zakresie zapewnienia odpowiednich, bezpiecznych warunków lokalowych,

- Czy szkoła monitoruje zapewnianie jakości edukacji,

- Czy posiada warunki do kreowania polityki jakości np. przywództwo dyrektora.

Raport kończy się wskazaniem mocnych i słabych stron szkoły oraz jedną z trzech rekomendacji:

 – rekomendacja pozytywna oznaczające że do pracy szkoły nie ma zastrzeżeń,

- ograniczona pozytywna rekomendacja czyli w szkole pewne elementy wymagają poprawy co powinno być zrealizowane w ciągu trzech lat.

- rekomendacja negatywna – szkoła musi podjąć działania naprawcze, przedstawić ministrowi plan naprawczy i po trzech latach w szkole odbywa się ponowna inspekcja.

Raport dostarcza informacji o tym co szkoła robi dobrze co mogła by robić lepiej a co musi robić lepiej.

Raport prezentowany jest w szkole, a po kilku tygodniach do dwóch miesięcy publikowany jest na stronie internetowej Inspekcji, a dyrektor nie ma możliwości wnoszenia do niego żadnych zastrzeżeń.